Woensdag 20 november 2013

Ook deze dag laat Venetië zich van haar natte kant zien, zodat we hier en daar weer door het water moeten waden. We gaan nu eerst naar de kerk San Giorgio dei Greci met haar vrijstaande scheve toren, gelegen in de wijk Castello. Deze werd gesticht t.b.v. de vele Grieken die na de val van Constantinopel en het Byzantijnse rijk voor de Turkse overheersing naar Venetië waren uitgeweken. Vervolgens bezoeken we de Scuola San Giorgio degli Schiavoni, een broederschap gesticht door voormalige inwoners van de Kroatische kuststreek Dalmatië.

Diegenen onder ons die deze Scuola reeds vorig jaar bezochten, komen weer onder de indruk van Vittore Carpaccio´s voorstellingen van de drie Dalmatische heiligen, Joris, Trifonius en Hiëronymus. Op een daarvan is Joris afgebeeld die ten strijde trekt tegen de draak, het kwade voorstellende. Intrigerend is ook de weergave van Augustinus´ visioen dat hij ondergaat in zijn studeerkamer terwijl hij een brief schrijft aan Hiëronymus.

Zie over de roemruchte briefwisseling tussen beiden, Dr. Arie Kooyman´s publicatie in het tijdschrift Met Andere Woorden 29, 2 (2011), pp. 34-43, "De correspondentie tussen Hiëronymus en Augustinus over een nieuwe Latijnse Bijbelvertaling".
Een andere lezenswaardige verhandeling over Carpaccio´s schilderij van Augustinus is van de hand van kunsthistorica Patricia Fortini Brown, getiteld "Carpaccio´s St. Augustine in his study: a portrait within a portrait".Carpaccios_St._Augustine_in_His_Study_ A_Portrait _within _a_Portrait>

Het British Museum bezit als voorstudie van Carpaccio´s schilderij een pentekening. Terwijl het schilderij van Augustinus´ visioen een hondje weergeeft dat zijn blik op Augustinus richt, kijkt op de voorstudie een ander dier naar Augustinus. Volgens de kunsthistoricus Thomas Buser is het een ontspannen kat. .

Over het hondje op Carpaccio&$180;s visioen van Augustinus schrijft Patricia Brown in haar zojuist genoemde publicatie: "The dog, however, was not Carpaccio´s first choice for his emblem of prophecy. A weasel-like animal – variously identified as a polecat (bunzing), a ferret (fret), and an ermine (hermelijn) – fills the same role in a preliminary drawing for the painting." Met de 'preliminary drawing' doelt Brown op Carpaccio´s tekening in het British Museum.

Na een koffiepauze op het zonnige Campo Santa Maria Formosa bezoeken we de gelijknamige uit de 16e eeuw stammende kerk. Zij zou zijn gesticht door een bisschop in opdracht van Maria, aan hem verschenen als 'formosa matrone'. In de kerk bevinden zich o.a. Palma Vecchio´s schilderij van St. Barbara, beschermheilige van de kanonniers en de triptiek van de Mantel-madonna van Bartolomeo Vivarini.

Ook is er een opvallend grafmonument voor twee Antwerpenaars, de broers Willem en Anton Hellemans, leden van een Antwerpse juweliersfamilie die ook in Venetië actief was. Rond 1650 gaat een nazaat, Aernout Hellemans Hooft (1629-1680), op een grand-tour zoals toen in welvarende en ontwikkelde kringen gebruikelijk was. In Venetië gekomen zoekt hij langdurig naar het grafmonument van zijn oud-ooms, ontdekt het uiteindelijk in deze kerk en noteert de vondst in zijn dagboek.
Voor liefhebbers: een becommentarieerde uitgave van dit reisdagboek is verzorgd door E.M. Grabowsky en P.J. Verkruijsse en uitgegeven als deel 23 in de reeks Egodocumenten van Uitgeverij Verloren, ISBN 90 6550 181 9.
Twee ander interessante publicaties waarin de grand-tour van Aernout Hellemans Hooft ter sprake komt, zijn te vinden in de publicaties van Maartje van Gelder ("Trading Places: The Netherlandish Merchants in Early Modern Venice") en van Anna Frank–Van Westrienen ("De groote tour. Tekening van de educatiereis der Nederlanders in de zeventiende eeuw").

Deze dag besluiten we met een gang naar het Palazzo Grimani in S. Maria Formosa. Hier is de tentoonstelling La Bella di Tiziano, zo genoemd naar Titiaans schilderij La Bella dat blijkens de Web Gallery of Art aan het Florentijns museum Palazzo Pitti toebehoort.

Het Palazzo Grimani ontleent zijn naam aan de bekende Venetiaanse familie Grimani. Het werd bewoond door Antonio Grimani (1434-1523) met zijn vrouw Caterina Loredan. Antonio was van 1521 tot 1523 de 76e Doge van Venetië. Twee broers en nakomelingen van Antonio, Giovanni en Vittore Grimani (waarschijnlijk kleinzonen of neven van Antonio), bewoonden later de eerste resp. tweede verdieping. Deze twee broers zijn verantwoordelijk voor een ingrijpende herinrichting waarvoor ze diverse Italiaanse schilders aan-trokken. Verder liet Giovanni het palazzo uitbreiden met een nieuwe aanbouw waarin oudheidkundige – en kunstobjecten werden ondergebracht.

vervolg naar donderdag en vrijdag